Fundusze ETF - podstawy (2)

Pierwsza część artykułu o ETF-ach ukazała się w poprzednim biuletynie NewConnect

 

Duża przejrzystość, wysoka dywersyfikacja osiągnięta niskimi kosztami, wysoka płynność oraz niski nakład czasu, który trzeba poświęcić, aby zarządzać portfelem. Na pierwszy rzut oka ciekawa inwestycja, ale przyjrzyjmy się jej bliżej. Mowa o ETF-ie obecnym na warszawskim parkiecie.

 

Pierwszym i jak dotąd jedynym ETF-em notowanym na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych jest obecny od 22 września 2010 r., zgodny z wymogami UCITS (dyrektywa Rady UE mająca na celu ujednolicenie zasad funkcjonowania funduszy na rynku europejskim), ETF oparty na indeksie WIG20. Emitentem jest ‘LYXOR Asset management’, należący do grupy ‘Société Générale’. Jednostki ETF są notowane pod skróconą nazwą: ETFW20L. Obecnie wyemitowanych jest 900.000 jednostek funduszu.

 

Fundusz ETF na WIG20 jest funduszem pasywnym, oznacza to, że jego portfel zmienia się tylko w przypadku zmian w indeksie bazowym: WIG20. Akcje funduszu są notowane w PLN w systemie notowań ciągłych w taki sam sposób jak akcje. Celem funduszu jest naśladować w jak największym stopniu zachowanie indeksu WIG20. Jednostką handlu są niepodzielne tytuły uczestnictwa, które odzwierciedlają wartość indeksu WIG20 w stosunku 1:10.

 

Metodologia liczenia wartości jednostki ETF:

 

ETFW20L = WIG20 * 1/10 + TE

 

TE – błąd odwzorowania (tracking error)

 

Jednostki ETFW20L mogą być zakupione lub sprzedane podczas sesji giełdowej poprzez rachunek inwestycyjny prowadzony przez dowolny dom maklerski. Transakcje rozliczane są przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych na podstawie T +3. Na rynku wtórnym, są obecne firmy inwestycyjne, tzw. upoważnieni uczestnicy (animatorzy rynku), których zadaniem jest zapewnienie odpowiedniej płynności obrotu. Na polskim rynku kapitałowym firmy te to: ‘Société Générale Corporate and Investment Bank’ oraz ‘UniCredit Corporate and Investment Banking’. Inwestorowi jest także wypłacana, przez fundusz, dywidenda, która jest równa średniej ważonej dywidend spółek wchodzących w skład indeksu WIG20. Dywidenda jest wypłacana raz w roku.

 

Ważnym czynnikiem inwestycji są koszty z nią powiązane. Koszty, jakie muszą zostać poniesione przez inwestora, zainteresowanego kupnem jednostek ETFW20L to:

 

1. Opłata za zarządzanie: 0,5% wartości inwestycji rocznie (Konkurencyjna w  porównaniu z tradycyjnymi funduszami inwestycyjnymi). Opłata pobierana jest proporcjonalnie do wartość ETF każdego dnia.
2. Prowizja + spread (analogicznie do zakupu akcji w domu maklerskim)

 

Z punktu widzenia kosztów inwestora, który do tej pory lokował swoje pieniądze w tradycyjnych funduszach inwestycyjnych, zachętami powinny być:

 

1. Brak opłat wejścia lub wyjścia pobieranych przez fundusz
2. Brak opłat manipulacyjnych

 

Poza niskimi kosztami inwestycji, do zalet ETF-u na WIG20 można zaliczyć:

 

1. Prostota i przejrzystość inwestycji (20 wiodących spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych odwzorowany w ramach jednego funduszu)
2. Duża dostępność (minimalna inwestycja równa wartości jednej jednostki ETF, na dzień 10.02.2011 - 276,84zł)
3. Dywersyfikacja portfela (mniejsze ryzyko inwestycji) w jednym instrumencie, co przekłada się na niższe koszty, w porównaniu z tradycyjnym budowaniem portfela
4. Możliwość wypłaty dywidendy raz w roku
5. Płynności - instrumenty notowane na giełdzie papierów wartościowych w Warszawie mogą być kupowane i sprzedawane w sposób ciągły na każdej sesji
6. Brak potrzeby wykonywania wielu operacji kupna lub sprzedaży aktywów, w razie zmiany składu koszyka bazowego, w który chcemy zainwestować

 

Wadami ETF w Polsce są:

 

1. Inwestor może zarabiać tylko na rosnącym rynku (brak short-ETF na polskim rynku)
2. Niezdolność do osiągnięcia ponadprzeciętnych zysków (ponad benchmark)
3. Ryzyko niekorzystnych ruchów indeksu, który dany ETF ma odwzorować

 

Na polskim rynku kapitałowym istnieje póki co tylko jeden ETF - na WIG20. Może się to przekładać na małe zainteresowanie ze strony inwestorów pragnących ulokować swoje środki w małe lub średnie spółki lub konkretny sektor rynku.

 

Największe emocje wśród inwestorów wywołuje tzw. tracking error. Głównym celem funduszu jest odwzorowanie wyników bazowego koszyka papierów wartościowych. Teoretycznie wartość ETFWIG20L powinna być równa 1:10 wartości indeksu największych polskich firm. Różnica między stopą zwrotu z indeksu i fundusz zwana jest błędem odwzorowania. Ważne jest, aby był on jak najniższy. Przyczynami niedoskonałego odwzorowania indeksu bazowego są:

 

1. Rebalancing i koszty transakcyjne – zmiany w składzie indeksu bazowego wymagają transakcji, które są czasochłonne i kosztowne.
2. Optymalizacja portfela - czasami nie jest możliwe odtworzenie rzeczywistego składu portfela indeksu, albo dlatego, że papierów wartościowych jest zbyt wiele, co powoduje ogromne koszty transakcji lub są one zbyt niskiej płynności, co zmusza nabywcę do zapłaty dużego spread’u.
3. Dywidendy - Cena ETF nie zależy od podaży i popytu na rynku wtórnym, ale odzwierciedla wyceny animatorów rynku, którzy swoje oferty kształtują na podstawie bieżącej wartości instrumentu bazowego (iNAV – indicative net asset value - aktualna wartość aktywów netto na jednostki, uwzględniająca dywidendy) w przeciwieństwie do indeksu cenowego jakim jest WIG20, który nie uwzględnia dywidend.
4. Opłaty - opłata za zarządzanie obniża realną stopę zwrotu (na ETFWIG20L wynosi 0,5% rocznie, opłata jest wliczana w wartość ETFWIG20L proporcjonalnie do upływu czasu).

 

Za nami niemal 100 dni giełdowego obrotu ETFW20L. Można uznać, że zarówno dla emitenta jak i inwestorów był to udany okres. Do dnia 9 lutego 2011 r. łączny obrót na tym instrumencie finansowym wyniósł 89,57 mln zł, co przekłada się na średni obrót w wysokości niemal miliona dziennie (0,92 mln zł). Największe obroty dzienne zanotowano 26.01.2011 - 8,1 mln zł.

Rys. 1. Obroty na instumencie - ETF na indeks WIG20

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GPW

Według zasad panujących na GPW, do końca roku 2010 wartość obrotu była liczona podwójnie, od początku 2011 pojedynczo. Na wykresie dane skorygowano, w całym przestawionym okresie wartość obrotu liczona jest pojedynczo.

 

W porównaniu do giełdy o największym obrocie na ETF-ach tj. Deutsche Borse obrót na polskim ETF-ie wydaje się mało znaczący. Warto jednak zauważyć, że w ciągu niespełna 5 miesięcy istnienia, ETF na WIG20 zdołał przegonić pod tym względem ETF-y notowane na ateńskiej oraz dublińskiej giełdzie. W niedalekiej odległości możliwe wydaje się zbliżenie do giełdy wiedeńskiej.

 

Tabela 1. ETF-y na innych rynkach europejskich

Żródło: Federation of European Securities Exchanges, dane za styczeń, rok 2011

 

Warto zwrócić uwagę, że średnia wartość jednej transakcji sesyjnej na ETFW20L, za cały okres od początku jego istnienia, wyniosła 27,4 tys. zł. Może to wskazywać na małe zainteresowanie ze strony inwestorów instytucjonalnych.

 

Najważniejszą informacją zarówno dla inwestorów instytucjonalnych jak i indywidualnych jest wysokość zwrotu z inwestycji.

 

Rys. 2. Wartość aktywów netto na jedną jednostkę (pierwszy dzień notowań = 100)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GPW

 

Jak widać wartość aktywów netto znajdowała się poniżej początkowej tylko w pierwszym tygodniu notowań. Inwestor, posiadający w swoim portfelu jednostki ETFW20L od pierwszego dnia jego notowania, osiągnął by największy dochód sprzedając je w dniu 31.12.2010. Zrealizował by wtedy zysk w wysokości 9,37%. Obecnie tj. 9 lutego 2011 zysk ten wyniósłby 5,73%.

 

Opracowanie: